Μαίρη Παρασκευά, 1882-1951

Η Μαίρη Παρασκευά γεννήθηκε στη Μύκονο το 1882. Ο πατέρας της, Νικόλαος Γρυπάρης, από παλιά Μυκονιάτικη οικογένεια, ήταν ιδιοκτήτης μεγάλης επιχείρησης σιτηρών στην Οδησσό, κοσμοπολίτικη πόλη της Μαύρης Θάλασσας με αξιόλογο τότε ελληνικό πληθυσμό. Οι οικογένεια ζούσε στη Μπαράνοφκα, το 120,000 στρεμμάτων πατρικό κτήμα στη Βολυνία της Κριμαίας.

Η Μαίρη Γρυπάρη άρχισε να ασχολείται με τη φωτογραφία σε νεαρά ηλικία, και οι φωτογραφίες της την καθιστούν πρώτη Ελληνίδα φωτογράφο με ολοκληρωμένο και σε βάθος χρόνου προσωπικό έργο. Το 1903 παντρεύτηκε τον Νικόλαο Παρασκευά, πολιτικό μηχανικό με επαγγελματική βάση την Αλεξάνδρεια. Τα προπολεμικά χρόνια ταξίδεψε ευρύτατα στην Ευρώπη και τη Μεσόγειο. Το 1932, μετά τον θάνατο του συζύγου της, η Μαίρη Παρασκευά αποσύρεται στη γενέτειρα Μύκονο, όπου και θα ζήσει μέχρι τον θάνατο της το 1951.

Το έργο της επιζεί με τη μορφή μεγάλου αριθμού θετικών γυάλινων στερεοσκοπικών πλακών, μικρού αριθμού θετικών πλακών και λιγοστών γυάλινων αρνητικών και εκτυπώσεων. Το αρχείο της δωρίσθηκε πρόσφατα από τον μικρανεψιό της, Πέτρο Γρυπάρη, στο Φωτογραφικό Αρχείο του Μουσείου Μπενάκη. Το φωτογραφικό έργο της Μαίρης Παρασκευά δεν πρωτοτύπησε καλλιτεχνικά, χαρακτηρίζεται όμως συχνά από αδιαμφισβήτητη ζωντάνια και φρεσκάδα. Συμπεριλαμβάνει λήψεις από την Ελλάδα, την Αίγυπτο, τη Γαλλία και την Ιταλία, καθώς και πολλές θαλασσινές εικόνες. Σημαντικότερη μάλλον είναι η καταγραφή της ζωής στην προεπαναστατική Κριμαία, σκηνές από το οικογενειακό της περιβάλλον και τη ζωή στη εξοχή και την πόλη. Οι πολυτιμότερες θυμίζουν τον λυρισμό και νεανικό ενθουσιασμό των οικογενειακών φωτογραφιών του Jacques Lartigue.
Γιάννης Σταθάτος